بازرسی یا پایش و اندازه گیری محصول چیست؟
استاندارد ISO 9001 یک استاندارد بین‌المللی مدیریت کیفیت است که تمرکز اصلی آن بر بهبود عملکرد سازمان ها و ارتقاء رضایت مشتریان است.
در استاندارد ISO 9001، بازرسی، پایش و اندازه گیری محصولات به مجموعه‌ای از فعالیت ها و روش هایی اشاره دارد که برای ارزیابی و اطمینان از کیفیت محصولات در طول فرآیندهای تولید یا ارائه خدمات استفاده می شود. این فعالیت ها به منظور اطمینان از اینکه محصولات تولید شده با استانداردها و نیازمندی های مشتریان و ذینفعان سازگاری دارند، انجام می شوند.
چگونه یک روش اجرایی بازرسی و آزمون را تهیه کنیم؟
در استاندارد ISO 9001 ، الزماتی در خصوص پایش و اندازه گیری محصولات مشخص شده است. برای تدوین یک روش اجرایی برای بازرسی و آزمون در چارچوب استاندارد، می‌توانید مراحل زیر را دنبال کنید:
1.تعیین هدف: ابتدا باید اهداف پایش و اندازه‌گیری محصول را مشخص کنید. این هدف‌ها ممکن است شامل اطمینان از اینکه محصولات با استانداردها سازگار هستند، ارتقاء کیفیت محصولات یا ارائه اطلاعات برای بهبود فرآیندها باشد.
نکته مهم در این خصوص این است که در زمان تعیین اهداف بایستی نیازهای ذینفعان مختلف را در نظر داشت. به طور مثال اگر یک محصول هم به بازار ارائه می شود هم به خودروسازی و هم صادرات انجام می شود، هدف تمام الزامات مشتریان بایستی مد نظر قرار گیرد.
2. شناسایی نیازمندی‌ها: بر اساس هدف‌های تعیین شده، نیازمندی‌هایی که برای پایش و اندازه‌گیری محصولات لازم است را شناسایی کنید.
در این مرحله با توجه به بازارهای هدف که در مرحله پیش مشخص شد، الزامات و استانداردهای فنی مورد نظر هر یک از این بازارها و مشتریان بایستی شناسایی شود. این شناسایی شامل مواردی مانند نوع داده‌هایی که باید اندازه‌گیری شوند، روش‌های اندازه‌گیری، دوره های زمانی پایش و موارد مرتبط است.
3.تدوین طرح های بازرسی: بر اساس نیازمندی‌ها، روش‌های اندازه‌گیری مناسب را برای ارزیابی کیفیت و عملکرد محصولات انتخاب کنید.
با توجه به استانداردها و الزامات فنی طرح های بازرسی تدوین می شود.این طرح ها شامل استانداردها، تجهیزات اندازه‌گیری، آزمون‌های مختلف، و ارزیابی‌های صورت گرفته توسط افراد متخصص است.
4.بررسی و بهبود: به‌صورت دوره‌ای عملکرد روش‌های پایش و اندازه‌گیری را بررسی کرده و آن‌ها را برای بهبود مستمر به ارزیابی بگذارید. این شامل بررسی نتایج، شناسایی علل عدم تطابق و انجام اقدامات اصلاحی است.
بندهای مرتبط با این الزام بازرسی یا پایش و اندازه گیری محصول
- بند 7-1-5- منابع پایش و اندازه گیری
- بند 8-3-5 – خروجی های طراحی و توسعه
- بند 8-5-1 – کنترل تولید و ارائه خدمات
- بند 8-5-2- شناسایی و ردیابی
- بند 8-6 – ترخیص محصولات و خدمات
8-6- ترخیص محصولات و خدمات
سازمان باید مقدمات برنامه ریزی شده را در مرحله مناسب جهت تصدیق برآورده شدن الزامات محصول و خدمت
اجرا نماید، ترخیص محصول و خدمت به مشتری نباید تا زمانی که مقدمات برنامه ریزی شده جهت تصدیق انطباق به گونه ای رضایت بخش تکمیل نشده باشد آغاز شود، مگر اینکه در غیراینصورت توسط مقام های مربوطه و در صورت قابلیت
اجرا توسط مشتری تایید شود.
سازمان باید اطلاعات مستند مربوط به ترخیص را حفظ نماید که شامل موارد زیر می باشد:
شواهد انطباق با معیارهای پذیرش قابلیت ردیابی به فرد یا افرادی که اجازه ترخص را صادر کرده اند
سایر بندهای مرتبط
5-1-7 منابع پایش و اندازه گیري
هنگامی که پایش و اندازه گیري به منظور تصدیق انطباق محصولات و خدمات با الزامات مشخص شده استفاده می شود، سازمان باید منابع لازم جهت حصول اطمینان از دستیابی به نتایج معتبر و قابل اعتماد را تعیین و فراهم نماید.
5-3-8 خروجی هاي طراحی و توسعه
سازمان باید اطمینان حاصل نماید که خروجی هاي طراحی و توسعه:
ج) در موارد مقتضی، شامل الزامات پایش و اندازه گیري و معیارهاي پذیرش باشند یا به آن ها ارجاع دهند.
1-5-8 کنترل تولید و ارائه خدمات
ب) در دسترس بودن و استفاده از منایع مناسب پایش و اندازه گیري
ج) اجراي فعالیت هاي پایش و اندازه گیري در مراحل مناسب براي تصدیق اینکه معیار کنترل فرآیندها یا خروجی ها و معیارهاي پذیرش محصولات و خدمات برآورده شده اند.
و) صحه گذاري و صحه گذاري مجدد دوره اي توانایی دستیابی به نتایج طرح ریزي شده براي فرآیند تولید و ارائه خدمات، در جاي که خروجی به دست آمده را نمی توان با پایش و اندازه گیري بعدي تصدیق کرد
2-5-8 شناسایی و ردیابی
هنگامی که براي اطمینان از انطباق محصولات و خدمات ضروري باشد، سازمان باید از روش مناسب براي شناسایی خروجی ها استفاده نماید.سازمان باید وضعیت خروجی ها را در رابطه با الزامات پایش و اندازه گیري در سرتاسر تولید و ارائه خدمات، شناسایی نماید.
مستندات مورد نیاز
جهت پیاده سازی این الزام نیاز است روش هایی برای تعیین ویژگی های محصول و سوابقی برای نتایج بدست آمده در خصوص بازرسی ها و کنترل های انجام شده ارائه نمایید. با توجه به حساسیت و اهمیت بالای بازرسی و کنترل محصولات معمولا سازمان ها از مستندات زیر استفاده می نمایند:
- روش اجرایی بازرسی و آزمون
- طرح های بازرسی
- دستورالعمل نمونه برداری
- گزارشات بازرسی و آرمون
نحوه ی اجرای بازرسی و آزمون مطابق الزام استاندارد ISO9001
برای اجرای این بند استاندارد، پس از تدوین روش اجرایی بازرسی و آزمون و طرح های بازرسی، بازرسان کنترل کیفیت باید طبق طرح های بازرسی نسبت به انجام بازرسی ها در زمان های مشخص شده اقدام نموده و سوابق را در گزارشات بازرسی خود ثبت و نگهداری کنند.
چنانچه در زمان بازرسی با مواردی مواجه شدید که از حدود و شرایط مشخص شده در طرح های بازرسی خارج می باشد، بایستی نسبت به صدور اقدام اصلاحی اقدام نموده یا مطابق روش اجرایی کنترل محصول نامنطبق، به موارد مشاهده شده رسیدگی نماید.
شما می توانید نمونه روش اجرایی را در قسمت مستندات، در لینک زیر مشاهده کنید.
نمونه روش اجرایی بازرسی، پایش و اندازه گیری محصول
[نکات ممیزی -به زودی تکمیل می شود]
دوره آموزشی مهارت پیاده سازی سیستم مدیریت.با مدرک فنی حرفه ای
